Wasilij Błochin, stalinowski kat Polaków

Wiosną 1940 roku do naczelnika zarządu NKWD obwodu kalinińskiego Dmitrija Tokariewa przybyła z Moskwy grupa wysokich funkcjonariuszy policji politycznej z Wasilijem Błochinem na czele. Błochin przywiózł ze sobą całą walizkę niemieckich pistoletów Walther (kaliber 7,65 mm), gdyż uważał, że rosyjskie nagany zbyt szybko się nagrzewały. Tokariew był powiadomiony, że to w związku z wyrokiem na 14 tys. Polaków przetrzymywanych w Katyniu, Charkowie i Kalininie.

250 jeńców dziennie

Przebieg akcji opracował Błochin. Jeńców przewożono z obozu jenieckiego w Ostaszkowie do więzienia NKWD w Kalininie (dziś Twer), gdzie byli pojedyńczo rozstrzeliwani. Najpierw jeńca wprowadzano do tzw. czerwonej sali, w której znajdowało się popiersie Lenina. Tam Błochin upewniał się co do jego tożsamości, zadając cztery podstawowe pytania. Następnie zakładał kajdanki i wprowadzał do celi śmierci. Jej drzwi i ściany obito wojłokiem (rodzajem filcu), aby nie było słychać strzałów oddawanych w tył głowy.

Dmitrij Tokariew podczas przesłuchań przez rosyjską prokuraturę w 1991 roku opowiadał jak Wasilij Błochin specjalnie przygotowywał się do egzekucji: "...w tym momencie zobaczyłem cały ten koszmar. Błochin włożył swoje specjalne ubranie: brązową czapkę skórzaną, długi skórzany brązowy fartuch, skórzane brązowe rękawice z mankietami powyżej łokci. Zrobiło to na mnie ogromne wrażenie - zobaczyłem kata!". Po co taki strój? Jeden z katów mówił: "...myliśmy się wodą kolońską. Do pasa. Inaczej nie dało się pozbyć zapachu krwi i prochu. Nawet psy na nasz widok uciekały i jeśli szczekały, to z daleka".

Wasilij Błochin fot. Wikimedia Commons

Pierwszej nocy Błochin i jego ludzie rozstrzelali 343 osoby, jak kończyli, było już po wschodzie słońca. Z tego powodu Błochin zarządził, aby od następnego dnia dostarczać mu po 250 jeńców.

Tamtej wiosny w Kalininie rozstrzelano 6311 polskich jeńców. Po wszystkich egzekucjach Błochin urządził w zamieszkiwanym przez siebie wagonie libację dla sprawców zbrodni. Za udział w rozstrzeliwaniach Błochin (oraz innych 125 osób zaangażowanych w wydarzenia, nie tylko tych, którzy strzelali) otrzymał nagrodę pieniężną.

Medal za ludobójstwo

Wasilij Błochin urodził się w 1895 roku we wsi Gawriłowskoje w rodzinie biednego chłopa. W wieku 26 lat zapisał się do partii komunistycznej i wkrótce rozpoczął karierę w tajnej policji. Do tego czasu służył w wojsku, pracował jako murarz i pomagał w gospodarstwie ojca. W strukturach Czeka piął się stopniowo w górę. W 1924 roku zdobył stanowisko komisarza do zadań specjalnych Oddziału Specjalnego przy Kolegium OGPU i jednym z jego obowiązków stało się rozstrzeliwanie skazanych. Wkrótce został Komendantem OGPU (policji politycznej) i tę funkcję pełnił aż do emerytury. Brał udział w czystach lat 1937-38 np. dowodził egzekucją marszałka Tuchaczewskiego i skazanych wraz z nim wysoko postawionych wojskowych. Rozstrzelał wielu swoich dawnych kolegów i byłych przełożonych, członków Biura Politycznego: Nikołaja Bucharina, Aleksieja Rykowa i szefa NKWD Gienricha Jagodę.

Otrzymywał też kolejne stopnie (w 1945 roku został generałem majorem), odznaczenia państwowe m.in. Order Czerwonej Gwiazdy, Order "Znak Honoru", a także dwie odznaki "Honorowego czekisty", złoty zegarek oraz samochód Pobieda. Po śmierci Stalina w 1953 roku Błochin przeszedł na emeryturę z wyróżnieniem za nienaganną służbę. Zmarł w roku 1955 - według dokumentów na zawał serca. Tokariew natomiast twierdził, że Błochin dręczony koszmarami sam się zastrzelił. Błochin, tak samo zresztą jak Tokariew, nigdy nie odpowiedział za swoje zbrodnie.

Dane co do ilości osób zabitych przez Błochina sa różne: rosyjski historyk Nikita Petrow pisze o 10-15 tys., inne źródła podają, że mogło być to nawet 50 tys. istnień ludzkich.

Likwidacja wrogów klasowych w systemie sowieckim odbywała się na skalę masową, a brutalne przesłuchiwanie i rozstrzeliwanie było obowiązkiem każdego członka tajnej policji. Dlatego zapotrzebowanie na katów istniało od początku. Zaczęto wyszukiwać osoby szczególnie nadającej się do tych zadań. Musiały być wytrzymałe psychicznie i fizycznie, czerpiące przyjemność z torturowania i zadawania bólu. Tak powstała tzw. grupa specjalna złożona z osób zdolnych do codziennego mordowania, a przy tym pracowników komendatury. Wśród nich był też Wasilij Błochin, człowiek o skłonnościach sadystycznych i psychopatycznych, który uczestniczył w najważniejszych politycznych egzekucjach, w tym zamordowaniu kilku tysięcy polskich jeńców.

Biografia Błochina w porażający sposób ukazuje funkcjonowanie stalinowskiego systemu, który poprzez manipulację, łamanie wszelkich praw i terror wychowywał sobie zbrodniarzy nie wachających się wykonać najbardziej wynaturzonego i krwawego rozkazu.

Marta Tychmanowicz dla Wirtualnej Polski

Literatura: Nikita Pietrow "Psy Stalina", Demart 2012 Allen Paul, "Katyń", Świat Książki 2010 Zeznania Dmitrija Tokariewa z pracy zbiorowej "Katyń. Dokumenty zbrodni", Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych